Bamboe wordt vaak omschreven als erg duurzaam, dit is echter in de eerste plaats een verwijzing naar de duurzame groei van de bamboe plant, en niet zozeer naar de levensduur van de stammen op zich. Hoewel er bamboe constructies van meer dan 200 jaar oud bestaan is de gemiddelde levensduur van onbehandelde bamboe stammen slechts enkele jaren in sommige gevallen. Correct gebruik, behandeling en onderhoud kunnen ervoor zorgen dat bamboe zeer lang mee gaat.

Houterig maar geen hout

Bamboe behoort tot de familie van de grassoorten en heeft daarom niet dezelfde eigenschappen als gewoon hout. Bamboe verschilt anatomisch en morfologisch gezien enorm van normale bomen. Een bamboe plant heeft een stam, takken en bladeren maar daar houdt de vergelijking met gewone bomen op. Bamboe heeft bv geen schors of jaarringen en wordt ook niet dikker in diameter naarmate de stam ouder word.

Krimp eigenschappen van bamboe (scheuren of barsten)

Een belangrijke eigenschap van bamboe is de manier waarop het materiaal reageert bij grote temperatuurverschillen of vochtigheidsverschillen. Hierbij kunnen bamboepalen namelijk scheuren of barsten. Om te begrijpen waarom dit gebeurt moeten we even kijken naar de anatomie van de bamboe.

Anatomie

Bamboe is een anisotroop materiaal, dit wil zeggen dat de eigenschappen in de lengterichting totaal verschillend zijn van die in de dwarsrichting. In de lengterichting bestaat bamboe uit cellulosevezels die sterk en stijf zijn. In de dwarsrichting bestaat bamboe vooral uit lignine dat zacht en bros is. Daarom is bamboe een éénzijdig versterkt composiet met relatief weinig tangentiële capaciteit.

Ook is het krimp percentage van de knoop vier maal hoger dan het krimp percentage van het internodium (het holle stengel gedeelte tussen twee knopen). Dit kan het gevolg zijn van een grotere hoeveelheid versterkte vezels, die gebruikelijk zijn in de internodia maar minder in de knopen.

Vanwege de verschillen in anatomische structuur en dichtheid, is er een grote variatie in tangentiale krimp vanaf het binnenste (10%) tot aan het buitenste deel (15%) van de halmwand. De tangentiale krimp is dus hoger in de buitenste delen van de wand dan in de binnendelen, wat kan leiden tot barsten.

Evenwichtsvochtgehalte

Bamboe is een hygroscopisch materiaal wat betekent dat het vocht uit zijn omgeving zal opnemen en afgeven tot er een evenwicht is bereikt. Het vochtigheidsgehalte varieert dus naargelang de eigenschappen van de omringende lucht. 

Water wordt opgehouden in bamboe op twee manieren; vrij water dat wordt vastgehouden in de cel holten en gebonden water dat wordt vastgehouden in de celwanden zelf. Het vochtgehalte van de halmwand is hoger in het binnenste gedeelte dan in het buitenste gedeelte. De knooppunten hebben lagere waarden dan de internodia. Deze verschillen kunnen oplopen tot 25%.

Tijdens het drogen verliest bamboe vrij water totdat het vochtgehalte ongeveer 15% is. De bamboe zal krimpen als het resterende water wordt verdreven, maar de bamboe kan na het drogen weer zwellen wanneer vocht wordt herwonnen uit de relatieve vochtigheid van de omringende lucht. 

Bamboo zal dus krimpen en zwellen met veranderingen in de relatieve vochtigheid. Scheuren en barsten kunnen dan optreden als gevolg van spanningen veroorzaakt door plotselinge droging en directe blootstelling aan de zon.

Erosie door UV bestraling (verweren of vergrijzen)

Net zoals houtproducten die voor buitentoepassingen worden gebruikt, gaat bamboe op termijn verweren / vergrijzen.

Verwering van blootgestelde bamboe treedt op als gevolg van de interactie tussen verschillende klimaatsomstandigheden, zoals schommelingen van temperatuur en relatieve vochtigheid. 

Herhaald drogen en bevochtigen van blootgestelde bamboe leidt tot minuscule barstjes in het oppervlak van de bamboe. UV stralen zorgen op hun beurt voor de afbraak van de celluloselaag. Tenslotte hebben wind en stofdeeltjes een zandstralend effect op het bamboe oppervlak. De combinatie van al deze factoren zorgt ervoor dat bamboe gaat verweren.

Installatie en onderhoud van bamboe voor buitengebruik

Alvorens bamboe te beschermen tegen het vergrijzen en scheuren is het van belang enkele vuistregels in acht te nemen in verband met het installeren van bamboe:

1. Vermijd contact met de grond

Om rotten te voorkomen, is het belangrijk ervoor te zorgen dat bamboe niet in direct contact met de grond staat. Zorg ervoor dat een bamboescherm minimaal 2 cm van de grond staat. Het ingraven van bamboe palen is niet aangewezen, tenzij ze goed worden ingesmeerd met speciale bitumenverf of teer.

2. Maak nooit gebruik van nagels

Door de anatomische structuur van de bamboe vezels die allemaal in dezelfde lengterichting lopen, zal het nagelen van bamboe leiden tot scheuren. Schroeven kan wel mits er eerst voorgeboord word.

3. Installeer met de nodige zorg

Hardhandig omgaan met bamboe door het tegen de grond te laten vallen, er met een hamer tegen te slaan en dergelijke kan scheuren veroorzaken. Bamboe moet dus met de nodige zorg behandeld en geïnstalleerd worden.

Beschermen :

Om het vergrijzen van bamboe te vermijden dient u meteen bij het installeren minimum 1 laag speciale beits aan te brengen (dit helpt ook tegen het scheuren van bamboe maar is geen garantie om geen scheuren of barsten te hebben). 

De beits moet van hoge kwaliteit zijn met een grote weerstand tegen vocht en ultraviolette straling. Zulke beits of sealer bevat waterafstotend conserveermiddel zoals was, paraffine of hars, en een bindmiddel die de verwering, krimp en zwelling minimaliseert. Een speciaal ontwikkelde bamboe beits onder de naam: Bamboo Protector is verkrijgbaar via deze webshop.

Bamboo Protector moet aangebracht worden op het bamboe oppervlak maar ook op de knopen aan de bovenzijde van het bamboescherm. Hierdoor creëert u een afdichting waardoor de bamboevezels geen vocht kunnen absorberen en waardoor de verhouding en snelheid van vochtuitwisseling vermindert.

Voor optimale bescherming dient u jaarlijks of tweejaarlijks Bamboo Protector aan te brengen (afhankelijk van de klimaatsomstandigheden). Hierdoor garandeert u de levensduur van uw bamboe producten. Mits goed onderhoud, kan de levensduur van een bamboe shutting gemiddeld 10-15 jaar zijn.

Herstellen van de kleur (terug naturel na vergrijzing)

Indien u een bamboe schutting heeft die reeds vergrijst is, dan kan u die ook restaureren. Maak daarvoor eerst de bamboe schoon met Grey-Go bamboe ontgrijzer, om het vervolgens af te spuiten met de tuinslang of hogedruk reiniger. Zodra het schoon is, laat u het drogen, om er daarna Bamboo Protector op aan te brengen zoals reeds beschreven.